Tôi chọn ngày thời tiết đẹp giữa mùa khô để đến miền đất Lục Khu (Hà Quảng) sau 30 năm với niềm mong mỏi tìm lại kỷ niệm xưa và cảm nhận sự đổi thay của quê hương vùng cao trong công cuộc đổi mới. Đường lên Lục Khu hôm nay đã được Nhà nước đầu tư, nâng cấp nên tôi chọn hành trình bằng xe du lịch. Phải leo chặng đường dài nhiều đèo dốc hiểm trở, gập ghềnh giữa những triền núi đá, chúng tôi mới đến được trụ sở xã Cải Viên.
Cộng đồng người Nùng vùng Lục Khu (Hà Quảng) có món bánh ngô truyền thống độc đáo.
Năng động, dám nghĩ, dám làm, hết lòng vì tập thể là những phẩm chất nổi bật của chị Lý Thị Nga, Giám đốc Hợp tác xã (HTX) Nông lâm nghiệp và Kinh doanh tổng hợp Thắng Lợi tại thị trấn Xuân Hòa (Hà Quảng). Chị là một trong những cá nhân điển hình tiên tiến trong học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh.
Đó là cô giáo Nông Hồng Em, Hiệu trưởng Trường THCS Nặm Nhũng, xã Lũng Nặm (Hà Quảng) bởi những phẩm chất đáng quý của một nhà giáo mẫu mực, tận tâm, nhiệt huyết với nghề, hết lòng vì học sinh (HS) thân yêu.
“Cao nguyên đá” Lục Khu (Hà Quảng) không chỉ là miền đất của núi non hùng vĩ mà còn là nơi cư trú của người dân tộc Nùng với những sắc màu văn hóa độc đáo. Trong đó, không thể không kể đến trang phục truyền thống được làm hoàn toàn thủ công từ trồng bông, dệt vải, nhuộm chàm... vừa thể hiện bản sắc văn hóa độc đáo, vừa là nét duyên thầm của người phụ nữ vùng cao nơi đây.
Xã Quý Quân (Hà Quảng) được thành lập năm 1958 sau khi chia tách Sóc Giang để thành lập các xã Sóc Hà, Nà Sác, Quý Quân như hiện nay.
Chị Nông Thị Thạch, xóm Khuổi Pàng, thị trấn Xuân Hòa (Hà Quảng) được nhiều người biết đến là một Chi hội trưởng Chi hội Phụ nữ xóm năng động, nhiệt tình trong công tác hội, gương mẫu đi đầu các phong trào thi đua và một điển hình trong phát triển kinh tế gia đình bằng mô hình trồng trọt, chăn nuôi, mang lại hiệu quả kinh tế cao.
Kim Đồng - Đội trưởng đầu tiên của Đội Thiếu niên nhi đồng cứu quốc làng Nà Mạ, tham gia cách mạng từ nhỏ. Với lòng gan dạ, dũng cảm, tấm gương hy sinh anh dũng của Kim Đồng đã được ghi vào lịch sử của Đội Thiếu niên tiền phong Hồ Chí Minh.
Đồng chí Đàm Quang Trung tên thật là Đàm Ngọc Lưu, sinh năm 1921 tại làng Nà Nghiềng, xã Sóc Hà (Hà Quảng).
Không chỉ quan tâm, hoàn thành tốt công tác Hội Phụ nữ, chị Đàm Thị Tiệp, Chi hội trưởng Phụ nữ xóm Kẻ Hiệt, xã Đào Ngạn (Hà Quảng) còn tập trung phát triển kinh tế, vươn lên làm giàu chính đáng, giúp đỡ nhiều hội viên (HV) trong xóm vươn lên thoát nghèo.
Nhiệt tình, tâm huyết, năng động là đánh giá của các hội viên (HV) phụ nữ xã Vần Dính (Hà Quảng) về chị Sùng Thị Lan, Chủ tịch Hội Phụ nữ xã Vần Dính.
Đó là Lương Thị Cẩm (trong ảnh), dân tộc Tày, sinh ra và lớn lên ở xóm Nà Nghiềng, xã Sóc Hà, huyện Hà Quảng (Cao Bằng). Cẩm có dáng người nhỏ nhắn, nhưng đôi mắt, gương mặt toát lên vẻ tự tin và nghị lực của tuổi trẻ. Cẩm hiện là sinh viên Khóa D4, lớp B11 Điều tra chất lượng thuộc Học viện Cảnh sát Nhân dân.
“Công việc nào cũng có cái khó, cái khổ riêng, nếu ai cũng chọn cho mình sự nhẹ nhàng, nhàn hạ, thì gian khổ sẽ dành cho ai”. Đó là những tâm sự rất thật của thầy giáo Hoàng Ngọc Hưng, trường tiểu học Quý Quân, xã Quý Quân, huyện Hà Quảng, tỉnh Cao Bằng.
Đến huyện Hà Quảng (Cao Bằng), gặp ai chúng tôi cũng được nghe kể về "thầy giáo" Hà Văn Đồng đã tình nguyện dạy miễn phí tiếng Trung người dân địa phương. Việc làm của "thầy giáo" Hà Văn Đồng đã tiếp thêm nghị lực, thắp sáng ước mơ cho lớp trẻ vùng cao vươn lên làm chủ cuộc sống mới.
Đồng chí Vi Văn Thái, Chỉ huy trưởng Ban Chỉ huy Quân sự (CHQS) xã Tổng Cọt (Hà Quảng) là cán bộ chỉ huy trẻ, năng động, gương mẫu, tận tuỵ với công việc, được cán bộ, chiến sỹ, người dân địa phương khen ngợi, quý mến.
Nằm ngay ở đầu một dòng sông lớn, sát biên giới Việt - Trung có một ngôi làng nhỏ, nhưng đã sinh ra nhiều người con sau đó trở thành các vị tướng Quân đội nhân dân Việt Nam anh hùng trong công cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc và bảo vệ Tổ quốc. Đó là làng Nà Nghiềng, xã Sóc Hà, huyện Hà Quảng, tỉnh Cao Bằng.
Chúng tôi về thăm xã Sóc Hà (Hà Quảng), quê hương của đội viên Đội Việt Nam tuyên truyền Giải phóng quân Hoàng Văn Nhủng (tức Xuân Trường) và thật vui mừng trước sự đổi thay trên quê hương người liệt sỹ đầu tiên của Quân đội nhân dân Việt Nam.
74 năm qua, những trang vàng lịch sử Đội và hào khí truyền thống của Đội TNTP Hồ Chí Minh mỗi ngày một sáng. Các phong trào, hoạt động của tổ chức Đội, những bông hoa “Học tốt, rèn luyện tốt”, “Vượt khó học giỏi”, “Việc nhỏ nghĩa lớn” cùng với các hoạt động “Uống nước, nhớ nguồn”; các cuộc thi “Vẻ đẹp đội viên”, “Phụ trách sao giỏi”, “Nghi thức Đội”…
Lê Quảng Ba sinh ngày 21/4/1915, mất năm 1988. Quê xã Sóc Hà, huyện Hà Quảng, tỉnh Cao Bằng. Ông là người đề xuất phương án hạ cứ điểm đồi A1 bằng quả bộc phá trong Chiến dịch Điện Biên Phủ.