Đến xã vùng cao huyện Hà Quảng những ngày cuối tháng Sáu khi các học sinh đã nghỉ hè, chúng tôi bắt gặp hình ảnh những đứa trẻ đen nhẻm, chân đất, đầu trần ngồi thơ thẩn chơi quanh nhà hoặc đuổi nhau chạy trên đường dưới ánh nắng chói chang. Còn những trẻ từ 10 - 12 tuổi đã giúp bố mẹ bẻ ngô, chăn trâu, cắt cỏ…
Giữa trưa mùa hè nắng gay gắt, em Hoàng Văn Binh, học sinh lớp 9, Trường THCS Lũng Nặm (Hà Quảng), phải “cất” niềm mong ước được thoải mái vui chơi sang một bên để giúp gia đình cày ruộng gieo cấy vụ mùa. Cũng giống như em Binh, các trẻ em ở vùng cao đều phải phụ giúp gia đình việc nhà nông nên khi nghỉ hè, các em sẵn sàng lên nương rẫy, xắn quần lội ruộng cấy cày, lấy cỏ cho trâu, bò, lấy củi… Những em nhỏ hơn thì được giao nhiệm vụ ở nhà trông em, nấu cơm, chăn bò... Với các em, ba tháng hè tuy ngắn nhưng là dịp phụ giúp gia đình để có tiền trang trải cho năm học mới.
Chị Hoàng Thị Xuân, xóm Lũng Tu, xã Thượng Thôn cho biết: Xóm tôi 100% hộ là đồng bào dân tộc Mông, đời sống người dân còn nhiều khó khăn. Trẻ em trên 10 tuổi là phải phụ giúp bố mẹ trong dịp nghỉ hè. Những năm gần đây, mặc dù nhận thức của bà con về việc chăm sóc con em mình đã có nhiều thay đổi tích cực, nhưng điều kiện kinh tế còn khó khăn, trẻ em nghỉ hè không được vui chơi nên rất thiệt thòi so với bạn bè cùng lứa.
Đến những xã vùng cao, tiếp xúc với trẻ em trong những ngày hè mới thấy mùa hè của trẻ em vùng cao khác xa với những ngày hè sôi động của trẻ em thành phố. Bằng tuổi các em vào thời điểm này, trẻ em thành phố được bố mẹ đăng ký học các lớp đàn, hát, nhảy, múa, bơi lội hoặc tham gia các khóa học ngắn ngày về kỹ năng sống như: Học kỳ quân đội, trải nghiệm những ngày hè. Còn trẻ em vùng cao chỉ làm bạn với cuốc, xẻng, lên rừng hái củi... lấm lem bùn đất.
Đồng chí Lý Văn Thắng, Bí thư Đoàn xã Lũng Nặm (Hà Quảng) chia sẻ: Đối với trẻ em ở các xóm vùng cao, việc tổ chức các hoạt động sinh hoạt hè, vui chơi tập trung gặp rất nhiều khó khăn vì địa hình phức tạp, cơ sở vật chất thiếu thốn, kinh phí hạn hẹp. Hằng năm, Đoàn, Đội thường tổ chức một số hoạt động vui chơi cho các em vào các dịp như: Ngày Quốc tế Thiếu nhi (1/6) hay Tết Trung thu. Năm nay do dịch Covid-19 nên chúng tôi chưa tổ chức sinh hoạt hè cho thiếu nhi.
Nghỉ hè là dịp học sinh được nghỉ ngơi, thư giãn, có thêm những kỹ năng cần thiết ngoài nhà trường. Tuy nhiên, với trẻ em ở nông thôn, cuộc sống còn nhiều khó khăn, đặc biệt là các xóm vùng cao còn nhiều thiệt thòi so với bạn bè đồng trang lứa ở thành thị. Để thiếu nhi vùng cao có nhiều sân chơi an toàn, lành mạnh, bổ ích trong dịp hè, cần sự quan tâm hơn nữa của các cấp, ngành, địa phương, đặc biệt là sự sáng tạo của cán bộ Đoàn, Hội, Đội trong tổ chức các hoạt động vui tươi, lành mạnh và an toàn.