Câu giờ (Time-wasting) là một chiến thuật, hay đúng hơn là một hành vi tiêu cực, đã tồn tại từ lâu trong lịch sử bóng đá. Dù không vi phạm trực tiếp một điều luật cụ thể nhưng nó lại đi ngược lại tinh thần thể thao và sự công bằng. Hành vi này luôn gây ra sự bức xúc tột độ cho người hâm mộ, đặc biệt là những người chứng kiến đội nhà bị tước đi cơ hội lật ngược tình thế.
Bài viết này sẽ đi sâu giải thích câu giờ là gì, phân tích chi tiết các hình thức câu giờ, lý do vì sao hành vi này bị lên án, và quan trọng nhất là cập nhật những nỗ lực và giải pháp mới nhất của các tổ chức bóng đá quốc tế như FIFA và IFAB (Hội đồng Luật bóng đá Quốc tế) nhằm đẩy lùi vấn nạn này, đặc biệt là sau những thay đổi luật đáng chú ý gần đây.
Câu giờ là gì? Các hình thức trì hoãn thời gian phổ biến
Theo saowin, câu giờ hay trì hoãn thời gian (Time-wasting), là hành động có chủ đích của một cầu thủ hoặc một đội bóng nhằm mục đích kéo dài thời gian thực tế của trận đấu, thường là khi đội đó đang dẫn trước hoặc đang cần bảo vệ một kết quả có lợi (ví dụ: tỉ số hòa trên sân khách). Mục tiêu chính là làm giảm thời gian thi đấu còn lại, qua đó giảm thiểu cơ hội đối phương gỡ hòa hoặc vượt lên.
Hành vi câu giờ được thể hiện dưới nhiều hình thức tinh vi và đôi khi rất lộ liễu, bao gồm:
- Giả vờ chấn thương (Diving/Feigning Injury): Cầu thủ tỏ ra bị đau nặng sau một va chạm nhẹ, nằm sân kéo dài, yêu cầu sự chăm sóc của đội ngũ y tế, sau đó bất ngờ hồi phục và tiếp tục thi đấu.
- Thực hiện quả phạt/phát bóng chậm: Thủ môn ôm bóng quá lâu (thường quá 6 giây theo luật nhưng hiếm khi bị thổi phạt) hoặc cố tình ném bóng sai vị trí. Cầu thủ thực hiện các quả đá phạt góc, ném biên, hoặc đá phạt trực tiếp một cách chậm rãi, giả vờ không tìm thấy bóng, hoặc yêu cầu trọng tài lùi hàng rào.
- Thay người kéo dài: Cầu thủ bị thay ra đi bộ cực kỳ chậm chạp, bắt tay từng đồng đội, hoặc đi vòng quanh sân để rời sân, thay vì chạy ra khỏi đường biên gần nhất.
- Đá bóng đi chỗ khác: Sau khi đối phương được hưởng phạt, cầu thủ cố tình đá bóng ra xa khu vực thực hiện, buộc đối phương phải mất thêm thời gian đi nhặt bóng.
- Trì hoãn tại vị trí ném biên/phạt góc: Cầu thủ cầm bóng, nhìn đồng hồ, đứng chờ đối thủ đến gần rồi mới thực hiện ném hoặc đá phạt, hoặc thậm chí nhường cho đồng đội khác thực hiện dù đang ở vị trí thuận lợi.
Vì sao câu giờ bị người hâm mộ và giới chuyên môn phản đối mạnh mẽ?
Hành vi câu giờ luôn là chủ đề gây tranh cãi và bị đa số người hâm mộ lên án. Sự phản đối này không chỉ xuất phát từ cảm xúc cá nhân mà còn dựa trên những nguyên tắc cốt lõi của môn thể thao vua.
Vi phạm tinh thần thể thao và sự công bằng
Bóng đá được xây dựng trên nguyên tắc thi đấu công bằng (Fair Play). Câu giờ là hành động phi thể thao, đi ngược lại nguyên tắc này. Nó thể hiện sự thiếu tôn trọng đối với đối thủ, những người đang khao khát có thêm thời gian để tấn công và tìm kiếm bàn thắng. Việc giả vờ chấn thương hoặc trì hoãn cố ý truyền tải một thông điệp tiêu cực: chiến thắng bằng mọi giá, kể cả bằng những thủ đoạn không trong sạch.
Giảm chất lượng và tính hấp dẫn của trận đấu
Người hâm mộ mua vé, bỏ thời gian xem bóng đá vì họ muốn chứng kiến những pha bóng tốc độ, những cuộc đối đầu kịch tính và những bàn thắng đẹp mắt. Hành vi câu giờ làm chậm nhịp độ trận đấu, cắt vụn các tình huống tấn công, và biến những phút cuối trở nên nhàm chán, khó chịu. Nó làm giảm thời gian bóng lăn thực tế, khiến khán giả cảm thấy bị “ăn gian” thời gian giải trí và làm suy giảm giá trị của môn thể thao.
Gây áp lực và tạo ra sự thiếu nhất quán cho trọng tài
Dù luật khuyến nghị trọng tài phạt thẻ vàng cho hành vi trì hoãn rõ ràng, việc xác định “mức độ” câu giờ lại rất chủ quan và khó khăn. Áp lực từ các cầu thủ, từ băng ghế huấn luyện, và từ khán đài khiến trọng tài thường do dự khi rút thẻ, đặc biệt là trong các trận đấu lớn. Sự thiếu nhất quán trong việc xử phạt càng làm tăng sự bất mãn từ phía đội bị hại và người hâm mộ.
Câu giờ có phạm luật bóng đá hay không? Quy định của Ifab Và Fifa
Câu giờ không phải là một điều luật cấm hoàn toàn, nhưng nó là hành vi nằm trong danh mục các lỗi vi phạm tinh thần thể thao, có thể bị xử lý theo Luật 12 của IFAB về “Lỗi và Hành vi sai trái”.
Cơ sở pháp lý để xử lý câu giờ
Luật 12 quy định rằng một cầu thủ phải bị cảnh cáo (thẻ vàng) nếu họ “trì hoãn việc bắt đầu lại trận đấu một cách quá mức”. Các tình huống bị áp dụng bao gồm:
- Thực hiện lại quả phạt/ném biên/phát bóng quá chậm.
- Đá bóng đi chỗ khác sau khi trọng tài đã thổi phạt.
- Trì hoãn rời sân khi bị thay người.
- Trì hoãn việc xử lý vết thương giả vờ.
Tuy nhiên, như đã đề cập, việc áp dụng thẻ vàng vẫn phụ thuộc vào sự nhận định và quyết đoán của trọng tài. Điều này đã dẫn đến nhiều tranh cãi về sự thiếu công bằng.
Giải pháp chống lại hành vi câu giờ: Cập nhật luật mới và đề xuất cải cách
Trước vấn nạn câu giờ ngày càng tinh vi, FIFA và IFAB đã và đang tích cực tìm kiếm các giải pháp, đặc biệt là qua việc áp dụng Luật bù giờ mới và các đề xuất cải cách triệt để hơn.
Tăng cường thời gian bù giờ (Áp dụng từ world cup 2022)
Đây là thay đổi quan trọng và dễ nhận thấy nhất trong bóng đá hiện đại. Thay vì chỉ bù giờ tượng trưng 1-3 phút, các trọng tài được chỉ đạo nghiêm ngặt phải tính toán và cộng thêm toàn bộ thời gian bị lãng phí vào cuối mỗi hiệp. Thời gian lãng phí bao gồm:
- Thời gian ăn mừng bàn thắng (thường kéo dài 1-2 phút).
- Thời gian thay người (khoảng 30 giây/lần thay).
- Thời gian tạm dừng vì chấn thương và điều trị (toàn bộ thời gian).
- Thời gian VAR can thiệp.
- Các hình thức trì hoãn rõ ràng khác (đá phạt, ném biên chậm).
Việc kéo dài thời gian bù giờ lên 8, 10, thậm chí 15 phút đã trở nên phổ biến sau World Cup 2022. Điều này tạo ra một áp lực lớn lên đội bóng câu giờ, bởi vì họ biết rằng hành vi của mình sẽ không còn hiệu quả nữa, thậm chí còn khiến họ phải thi đấu thêm nhiều phút căng thẳng hơn.
Siết chặt quy định thay người và ném biên
- Quy tắc rời sân nhanh chóng: Cầu thủ bị thay ra phải rời sân qua đường biên gần nhất (trừ trường hợp chấn thương). Nếu không, họ sẽ ngay lập tức bị phạt thẻ vàng vì trì hoãn.
- Quy tắc 6 giây của thủ môn: Dù ít được áp dụng, nhưng quy tắc thủ môn giữ bóng quá 6 giây có thể bị thổi phạt gián tiếp đã được nhấn mạnh lại, nhằm hạn chế việc thủ môn ôm bóng quá lâu.
Đề xuất sử dụng “đồng hồ bấm giờ dừng” (stop-clock)
Một giải pháp mang tính cách mạng đang được cân nhắc là áp dụng mô hình “đồng hồ bấm giờ dừng” tương tự như bóng rổ hay các môn thể thao Mỹ. Theo đề xuất này, khi bóng ra khỏi sân, bị thổi phạt, hoặc có sự gián đoạn (chấn thương, thay người), đồng hồ sẽ tạm dừng. Trận đấu sẽ được giới hạn ở 60 phút hoặc 70 phút thời gian bóng lăn thực tế, loại bỏ hoàn toàn việc bù giờ và hành vi câu giờ.
- Ưu điểm: Đảm bảo thời gian thi đấu công bằng và chính xác, loại bỏ hoàn toàn động cơ câu giờ.
- Nhược điểm: Có thể làm thay đổi hoàn toàn nhịp điệu và chiến thuật truyền thống của bóng đá, gây khó khăn cho khán giả và giới chuyên môn làm quen.
Tăng cường xử phạt cá nhân
Nguồn tin tham khảo của những người từng tải app saowin được biết, ngoài các hình phạt trong trận đấu, các liên đoàn có thể xem xét áp dụng hình phạt nặng hơn cho các hành vi câu giờ tái diễn và trắng trợn. Ví dụ: phạt tiền, treo giò nếu bị phát hiện có hành vi giả vờ chấn thương một cách cố ý (dù việc này rất khó chứng minh).
Sử dụng công nghệ VAR để giảm tranh cãi
Mặc dù VAR đôi khi gây ra sự chậm trễ, nhưng việc sử dụng công nghệ này để đưa ra các quyết định chính xác và nhanh chóng (như xác định việt vị bán tự động) lại giúp giảm thiểu thời gian tranh cãi và những quyết định sai lầm của trọng tài, từ đó gián tiếp giảm thiểu thời gian lãng phí và đảm bảo trận đấu được diễn ra công bằng hơn.
Câu giờ là một “mặt tối” cố hữu của bóng đá, phản ánh cuộc chiến giữa chiến thuật và tinh thần thể thao. Nó bị người hâm mộ phản đối vì làm giảm tính hấp dẫn, sự kịch tính và nguyên tắc công bằng của trận đấu.
Tuy nhiên, với những nỗ lực cập nhật luật gần đây, đặc biệt là việc tăng cường thời gian bù giờ theo nguyên tắc tính toán chính xác thời gian lãng phí, các tổ chức quản lý bóng đá đang cho thấy sự quyết tâm trong việc giành lại quyền kiểm soát thời gian thi đấu từ tay các cầu thủ. Dù giải pháp cuối cùng là gì, mục tiêu vẫn là giữ cho bóng đá là một môn thể thao trung thực, công bằng, và hấp dẫn đến những giây phút cuối cùng.
Hy vọng những chia sẻ chi tiết này đã giúp bạn có cái nhìn toàn diện hơn về vấn đề câu giờ là gì và những cải cách đang diễn ra trong môn thể thao vua.
